بررسی و تحلیل نمادهای بخش اساطیری شاهنامه

عنوان این پژوهش، تحلیل نمادهای بخش اساطیری شاهنامه می باشد. لازمه ی شناخت نمادهای شاهنامه، شناخت بستر و نحوه ی آفرینش و پیدایش نماد، اسطوره و حماسه است. نماد با ضمیرخودآگاه و ناخودآگاه آدمی در ارتباط است و سازنده ی زبان اساطیر، افسانه ها و حماسه هاست و زبان آثار اسطوره ای و حماسی نمادین است. اساطیر ایران، در قالب آفرینش دوازده هزار ساله ی زردشتی یا نه هزار ساله ی زروانی تبیین می شوند. ویژگی این اساطیر، ثنویت و کران مندی است. مسأله اصلی در اساطیر ایرانی، سرشت دوگانه ی خلقت است و در جریان گذر از اسطوره به حماسه، نبرد دو نیروی نیک و بد در جنبه های مختلف هستی نمایان می شود و برخی از شخصیت ها که بیش از سایر عناصر، بیان گر مفاهیم رمزی و نمادین هستند، نماد تحول ایزدان به شاهان هستند و در برابرآنان پادشاهان اهریمنی که نماد خشکسالی(اَپوش) اند، قرار دارند. از دیگر عناصر نمادین که در این پژوهش به آن ها پرداخته شده است: داستان های عشقی– حماسی، موجودات موهوم، خواب های نمادینِ شاهان و قهرمانان، اعدادرمزی، نگاره ی نمادین درفش ها، نمادینگی آب و آتش و فرّه می باشد. این تحقیق، به روش توصیفی – تحلیلی و بر پایه ی منابع کتابخانه ای نگارش شده است و یافته های تحقیق چنین است که اشخاص بیشتر از هر عنصر دیگری، عنصر سازنده نمادهای اساطیری را در شاهنامه ی فردوسی تشکیل می دهند و کنش این عناصر انسانی تقابل دوگانه ی میان خیر و شرّ را در شاهنامه به نمایش می گذارد. واژگان کلیدی: فردوسی، شاهنامه، اسطوره، نماد، شخصیت.